مرگ در آند (ماریو بارگاس یوسا)
نویسنده این کتاب ماریو بارگاس یوسا (Mario Vargas Llosa) ، اهل پرو و متولد 1935 و برنده جایزه نوبل ادبیات است. وی با گابریل گارسیا مارکز
همکاری نزدیکی داشته است. کتاب هایی که می نویسد بیشتر رمان هایی است در حول و حوش مشکلات و تاریخ آمریکای لاتین.
از جمله آثارش می توان به: "جنگ آخر زمان"، "سور بز"، "گفتگو در کاتدرال"، "سالهای سگی" و ... اشاره کرد.
کتاب مرگ در آند (1993) زمانی را حکایت میکند که در پرو شورشیان راه درخشان، موجب نا امنی در این کشور شده اند، ولی موضوع اصلی داستان، خرافات کهنه ای است که دوباره در اذهان مردم منطقه، علاوه بر بومیان سرخپوست، زنده شده اند.
قصه در مورد گروهبان لیتوما و معاونش، کارینو است که در کوههای آند خدمت می کنند. در محل خدمت شان سه نفر از اهالی گم می شوند و گروهبان، در صدد مشخص کردن سرنوشت آنهاست. آنها به اعتقادات خرافی به "آل" یا سایر موجودات خیالی مردم پی میبرند. در کنار این موضوع، عشق دستیارش، به مرسدس بصورت خاطره از زبان کارینو گفته می شود.
مرگ در آند با ترس، امید، معما و جدال نیروهای حکومتی با سرخپوستان بومی و مسلح آمیخته شده است. آشوب و خشونت بخش مهمی از داستان را در بر میگیرد و فضای تاریک و مبهم آن حس ترس را به خوبی به مخاطب منتقل میکند. ماریو بارگاس یوسا در این کتاب با کنار هم قرار دادن سرنخهای کوچک و عناصر مختلف داستان، یک پازل پیپچیده و نفسگیر طراحی کرده است و با هنرمندی تمام مخاطب را تا آخرین کلمات با خود همراه میسازد.
ما در سیر داستان ابتدا با دو منبع خشونت مواجه می شویم; دولت و مخالفان مسلح , که رقابت این دو گروه بر سر قدرت مردم را تحت فشار قرار می دهد و به سمتی سوق می دهد که آنجا نیز منبع سوم خشونت است: فساد و خشونت دولتی را در صحنه های مختلفی از داستان می بینیم; فرمانده عالیرتبه پلیس نقشی همچون پدرخوانده دارد. در طرف مقابل چریک ها هستند که به نام آزادی مردم و مبارزه با فساد, عرصه را بر مردم تنگ می کنند، با دلایل واهی و مسخره آدم می کشند و همزمان شعار اعتلای ارزش های انسانی را سر می دهند و برای اینکه گلوله را برای کشتن نیروهای ضد خلقی حرام نکنند آنها را سنگسار می کنند!
برخی نظیر آن توریست های فرانسوی در این داستان یا به خصوص آن زن اکولوژیست با خوش خیالی فکر می کنند به دلیل بی گناهی و حتی خدمات مثبتشان قربانی خشونت تروریست ها نمی شوند، اما واقعیت چیز دیگریست، با کسانی که ترجیح می دهند به جای آنکه در بحث با شما مجاب شوند، شما را به گلوله ببندند نمی توان بحث عقلانی راه انداخت!
حرف آدم را می شنوند اما به آن گوش نمی دهند، اصلاً نمی خواهند بفهمند چه می گویی. اینها مال کره دیگری هستند.
در اوضاع نابسامان خرافات بیشتر می شود، مردم معتقدند که وقتی اوضاع خرابتر می شود سر و کله "آل" پیدا می شود. آل نوعی آدمیزاد است که چربی آدم ها را می مکد! و از این چربی استفاده های مختلفی می کند، ازجمله به واسطه دولت به آمریکا صادر میشود!
عبدالله کوثری بسیار خوب کتاب را به فارسی برگردانده است. در جایی گفته شده که نویسنده اگر "یوسا" باشد و مترجم هم "کوثری"، حتما باید خوانده شود.